Ειδική Γλωσσική Διαταραχή

Έρευνες δείχνουν ό,τι το 5-10% του παιδικού πληθυσμού εμφανίζει δυσκολίες στη διαχείριση του προφορικού και γραπτού λόγου (δυσκολία γλωσσικής ανάπτυξης) χωρίς την παράλληλη συνύπαρξη άλλων διαταραχών σε γνωστικά, νευρολογικά και αναπτυξιακά επίπεδα.
Αυτή η δυσκολία της γλωσσικής ανάπτυξης είναι ευρέως γνωστή ως Ειδική Γλωσσική Διαταραχή / Specific Language Impairment (ΕΓΔ/ SLI ) και σημαίνει φτωχή ανάπτυξη του λεξιλογίου και απουσία ή έλλειψη συντακτικών και παραδειγματικών συντακτικών σχέσεων , όπως επίσης και γραμματικής μορφολογίας (Λιβανίου, 2004:150 ), (Α.Φ. Χρηστίδης – Γ. Βελούδης , 2001).


Τα κύρια χαρακτηριστικά της Ειδικής Γλωσσικής Διαταραχής είναι:

• Δυσκολία στην κατανόηση των λέξεων και στη σωστή χρήση τους μέσα σε πρόταση (τόσο στο γραπτό όσο και στον προφορικό λόγο)
• Δυσκολία κατανόησης της γραμματικής
• Δυσκολία στη σωστή χρήση μερών του λόγου όπως άρθρα, μετοχές, επιρρήματα, προθέσεις
• Παραλείψεις συνδέσμων
• Φτωχό λεξιλόγιο, δυσανάλογο της ηλικίας του παιδιού και δυσκολία στην εκμάθηση νέου
• Δυσκολία στην κατανόηση του προφορικού λόγου , ειδικά σε περιπτώσεις μεγάλων ταχυτήτων 
• Αδυναμία ή απουσία δημιουργίας ερωτηματικών προτάσεων κατά τον προφορικό λόγο
• Δυσκολίες στη μνήμη και τη συγκέντρωση
• Γενικευμένες διαταραχές στη χρήση της γλώσσας (δυσκολίες στη συζήτηση)

Ακολουθούνε κάποιες ενδεικτικές συμβουλές για τον τρόπο διαχείρισης της ΕΓΔ:

• Φροντίζουμε να μιλάμε αργά και σταθερά στο παιδί, με μικρές κατανοητές προτάσεις και λεξιλόγιο ανάλογο των δυνατοτήτων του
• Μιλάμε πολύ συγκεκριμένα, προσπαθώντας να αποφύγουμε γενικές έννοιες και μεταφορές ή μέρη του λόγου τα οποία δυσκολεύουν το παιδί
• Δίνουμε χρόνο στο παιδί να εκφραστεί, χωρίς να διακόπτουμε το λόγο του, και χωρίς να το διορθώνουμε συνεχώς, ιδιαίτερα σε δημόσια θέα
• Επεξηγούμε με απλό τρόπο ό,τι δεν κατανοεί και ενισχύουμε τον τρόπο εκμάθησης με οπτικοακουστικό και αισθητηριακό τρόπο όποτε αυτό είναι εφικτό
• Χρησιμοποιούμε παραδείγματα για να δώσουμε νόημα σε καινούργιες έννοιες

Παρακάτω παρουσιάζονται δραστηριότητες που μπορούν να χρησιμοποιηθούν για ενίσχυση των γνωστικών λειτουργιών σε περιπτώσεις ΕΓΔ

• Χρησιμοποιώ αντικείμενα σε παιχνίδια κατονομασίας .
Π.χ. Βάζω ζωάκια στα διάφορα περιβάλλοντα τους και συζητάω πάνω σε αυτά. Ζητάω από το παιδί να τα κατονομάσει, να μου πει τι τρώνε, που ζούνε , τι χρώματα έχουνε . Αναφέρομαι σε έννοιες όπως τα χρώματα και χρησιμοποιώ επιρρήματα χώρου και χρόνου. Μπορώ να φτιάξω μικρές ιστορίες και να δουλέψω τους παραπάνω στόχους.
• Μοιράζομαι παραμύθια και ιστορίες. Προσέχω η δομή των προτάσεων να είναι απλή και σίγα σιγά εμπλουτίζω με επιρρήματα, μετοχές, και άλλα λειτουργικά μέρη του λόγου.
• Ζωγραφίζω και αναλύω. Συζητάω πάνω σε αντικείμενα και πρόσωπα που απεικονίζει το παιδί . Το ίδιο κάνω και με εικόνες ειδικά διαμορφωμένες για θεραπευτικά προγράμματα. Εικόνες με στοχευμένο περιεχόμενο και συγκεκριμένο αριθμό πληροφοριών.
• Χρησιμοποιώ ερωτήσεις για να εκμαιεύσω το επιθυμητό αποτέλεσμα. Σε περιπτώσεις που δεν έχω την απάντηση που αναζητώ κάνω την ερώτηση μου όλο και πιο συγκεκριμένη. Προσέχω να χρησιμοποιώ απλό και περιεκτικό λόγο με πολύ συγκεκριμένο περιεχόμενο.
• Συζητάμε για γεγονότα οικεία στο παιδί . Η πιο γνωστή και ευρέως διαδεδομένη συζήτηση είναι το θέμα «πώς πέρασα την μέρα μου». Προσέχω να κάνω στοχευμένες ερωτήσεις.
• Οπτικοποιούμε τις νέες λέξεις. Για ουσιαστικά μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε εικόνες και ζωγραφιές . Για τα υπόλοιπα μέρη του λόγου μπορούμε να τα απεικονίσουμε με σχέδια, αντικείμενα που αγγίζουμε τη στιγμή που θα χρησιμοποιήσουμε την εν λόγω λέξη, ή να τα συσχετίσουμε με κάποια κίνηση. Επεξηγούμε πολύ καλά το πώς και πότε χρησιμοποιούμε κάθε λέξη.  Χρησιμοποιώ πολλά παραδείγματα πριν ζητήσω από το παιδί να δουλέψει κάποια λέξη ή φράση.
Η ίδια δραστηριότητα μπορεί να δουλευτεί με ακουστικά ερεθίσματα
• Σταδιακά αυξάνω τον αριθμό των πληροφοριών και τις αποθηκευτικές μονάδες που δουλεύω, όπως και τον βαθμό δυσκολιών των δραστηριοτήτων που επιλέγω.